Allemansrätten
|
|
Het
eerste wat je zal merken van de Zweedse vrijheden is het Allemansrecht.
Dit recht houdt in dat iedereen kan genieten van de natuur in Zweden
en wordt gekenmerkt door de term "Inte störa, inte förstöra" (niet
storen en niet verstoren). Dit betekent dat je mag genieten van de
vrijheid om (bijna) overal te gaan en staan waar je wilt, maar dat
je respect toont voor andermans eigendommen, het dieren- en plantenleven
en andere mensen in de natuur. Het voordeel van het allemansrecht is
dat je overal je tent mag opslaan, overal met je bootje aan mag meren
en overal bessen en paddestoelen mag plukken. Enige begrenzingen zijn
het aanwezig zijn op andermans tomt (land wat behoort bij een huis),
het rijden met een gemotoriseerd voertuig buiten de paden en in bepaalde
natuurgebieden gelden aparte regels die afwijken van het Allemansrecht.
Meer informatie vind je op de site van Allemansrätten met
ook
informatie in het Engels .
Fauna
Zweden
kent een rijk wildleven. Het grootste dier is de welbekende eland.
Hiernaast is
er sprake van De Grote Vier. Dit zijn de vier roofdieren in Zweden: de
bruine beer, de wolf, de lynx en de veelvraat. De roofdieren kunnen bedreigd
genoemd worden, omdat er vooral tegen de wolf en de lynx een grote
lobby is die deze diersoorten liever kwijt dan rijk is in Zweden. Verder
kun je o.a. (sneeuw)vossen, herten, konijnen, boshazen, enkele
muskusossen, auerhoenen, arenden, uilen, spechten en kraanvogels tegenkomen.
De wateren zitten vol met bevers, otters, zalm en forel. Er komen ook
een drietal slangen (o.a. de adder) voor in Zweden.
De eland
Dit symbool
van de Zweedse natuur, de koning van de Zweedse bossen, komt voor in
heel Zweden met uitzondering van het eiland Gotland en het hoogste noorden.
Het is het grootste hertachtige dier van de wereld. Het kan wel 2 meter
hoog worden en weegt tot 500 kilo. De Zweedse eland is familie van
de Noord-Amerikaanse moose, maar deze kan nog groter worden. In Zweden
leven ongeveer 250.000 elanden, waarvan er ieder jaar ongeveer 100.000
afgeschoten worden tijdens de jarlijkse elandenjacht. Door dit grote
aantal is Zweden het dichtbevolkste elandland ter wereld. elanden kun
je overal tegenkomen, maar de grootste kans is in de schemer aan de rand
van een bos. De moedereland krijgt 1-2 jongen en deze blijven tot mei
volgend jaar bij hun moeder. Daarna krijgt de moeder nieuwe kinders en
worden de jonge elanden afgestoten. Dit levert altijd een groot gevaar
op voor de Zweedse automobilisten, omdat deze jonge elanden vor het eerst
"op eigen benen" staan en zich nog niet goed raad weten met onraad. Er
zijn elanden die een vast territorium hebben van enkele tientallen km²,
maar er zijn ook elanden die hun hele leven aan het wandelen zijn.
De beer
De Zweedse bruine beer komt voor vanaf het midden van Zweden tot aan
het noorden. De beer kan een lengte bereiken van 2,30 meter, is
1,25 meter hoog en weegt tot 350 kilo. Het is het grootste roofdier
van Europa en kan ongeveer 40 jaar oud worden. Van november tot april
houdt de beer een winterslaap, waarbij hij ongeveer 40% van zijn
lichaamsgewicht verliest en zijn hartslag zakt van 40 tot 10 slagen
per minuut. Een moederbeer krijgt om het jaar ongeveer 3-4 jongen.
De wolf
In Zweden en Noorwegen komen ongeveer 100 wolven voor (2003). Een volwassen
wolfmannetje kan wel 70 kilo wegen. Het is uiterst zelden dat je een
wolf tegenkomt in het wild, maar het komt geregeld voor dat je wolven
hoort huilen in de bossen. Woloven zijn een hot item in Zweden, omdat
ze beschermd zijn en vooral de jagers vinden dat ze teveel elanden
eten en daardoor de elandenpopulatie aantasten. Wolven eten ongeveer
1-2 elanden per jaar per 10 km²,
terwijl jagers er ieder jaar 4 mogen afschieten. Je mag zelf je conclusie
trekken...
Flora
Door de vele natuurgebieden in Zweden is er een overvloed aan planten te bewonderen.
Er komen meer dan 2000 soorten voor, waardoor ´s zomers de velden en
de bossen vol staan met bloemen. Een groot aantal van de bloemen zijn beschermd.
Net als bij de dieren heeft iedere provincie ook zijn eigen länsblomma.
Verder is het een genot om in de nazomer op pad te gaan en de overvloed aan bessen
en paddestoelen te gaan plukken. |
|
Veel
informatie over de Zweedse flora kun je vinden op de site van Virtuella
Flora |
Geografie
Zweden is een van Europa's grootste landen. Behalve Rusland,
zijn alleen Frankrijk, Duitsland en Spanje groter. Met een oppervlakte
van 450.295 km² (inclusief water) is Zweden zo'n elf keer groter
dan Nederland. Van noord naar zuid is het land 1.572 kilometer lang,
de grootste breedte bedraagt 500 kilometer. In het westen grenst Zweden
aan Noorwegen, in het noorden aan Finland. De grens met Noorwegen is
1.619 kilometer lang, die met Finland 586 kilometer. In het zuidwesten
grenst Zweden aan het Skagerrak en het Kattegat, in het oosten aan de
Oostzee en de Botnische Golf. Voor de oostkust liggen de eilanden Öland en Gotland.
De kustlijn is 2.500 kilometer lang, inclusief inhammen zelfs 7.500 kilometer.
Om historische redenen is Zweden in te delen in drie gebieden: Zuid-,
Midden- en Noord-Zweden. Zuid-Zweden of Götaland is het dichtstbevolkte
gebied. Midden-Zweden of Svealand is het historische hart van Zweden.
Noord-Zweden of Norrland beslaat het grootste gedeelte van Zweden en
is tegelijkertijd het dunst bevolkt. In het onherbergzame deel van Norrland
wonen de Lappen met hun rendierkudden. Door de rijkdom aan delfstoffen
is dit deel echter een belangrijk gebied voor de industrie.
Zweden heeft veel meren, waarvan er een aantal tot de grootste van Europa
behoren (zoals het Vänernmeer en het Mälaren). Voor de oostkust
liggen ontelbare rotseilandjes (scheren), die deels begroeid, deels geheel
kaal zijn. Het scherengebied (Archipelago) is een populair vakantieoord.
De overwegend vlakke zuidelijke kust heeft op enkele plaatsen zandstranden.
Het totaal aantal Zweedse eilandjes wordt geschat op 221.800 (incl. eilandjes
in meren en rivieren), waarvan er 150.000 kleiner zijn dan 1 km².
Een lange bergketen in het noordwesten strekt zich uit langs de grens met Noorwegen.
Deze keten is niet hoog, gemiddeld 1.200 meter. De hoogste top is de 2.111 meter
hoge Kebnekajse, ten westen van Kiruna. Typisch voor het land zijn de langgerekte
heuvelruggen, waarvan er enkele naast elkaar liggen; en de meeste met bossen
bedekt zijn. In totaal is meer dan 50 procent van de Zweedse bodem met bossen
bedekt. Vanaf het gebergte loopt het landschap van de Noors-Zweedse grens naar
de Oostzee af. In die richting stromen dan ook de meeste rivieren. Zuid-Zweden
is zacht glooiend en bedekt met bossen, weiden en akkers. Het glooiende Midden-Zweden
heeft bossen en meren, maar minder akkers. Het ruige Noord-Zweden heeft bergen,
moerassen en uitgestrekte wouden.
(Bron: EVD)
Klimaat
Het grootste deel van Zweden heeft een landklimaat, met koude winters
en behaaglijk warme zomers. Er komen echter grote verschillen voor, omdat Zweden
zich uitstrekt van 55 - 69 graden noorderbreedte. Dit betekent dat Stockholm
ongeveer op dezelfde breedtegraad ligt als Alaska. Het zuidelijk deel van het
land heeft een zeeklimaat, met over het algemeen vochtig en zacht weer. Onder
invloed van de Warme Golfstroom, die langs de westkust loopt, is het hier relatief
warmer dan elders op dezelfde breedtegraad. De zomer is minstens even warm
als in West-Europa. Dankzij de Golfstroom is de gemiddelde zomertemperatuur
er zelfs vier graden hoger dan in Nederland. Midden-Zweden heeft een continentaal
klimaat, met koude winters en warme, droge zomers. De havens in de Botnische
Golf vriezen in de vaak strenge winters dicht. De zomermaanden (juni-augustus)
zijn behoorlijk warm; Stockholm heeft in de zomer een gemiddelde dagtemperatuur
van 18°C.
Ongeveer een zevende deel van Zweden ligt ten noorden van de poolcirkel. Dit
leidt er samen met de bergachtige ligging toe dat de wintertemperatuur in het
noorden laag is. De winter begint al eind september en de temperatuur kan dalen
tot -40°C,
maar doordat de lucht droog is en de wind vaak ontbreekt, is de kou wel te
verdragen. In de zomer gaat de zon (bijna) niet onder en lopen de temperaturen
op tot heel behaaglijke hoogten.
(Bron: EVD)
|
|
|
|
Cursus Zweeds
|
|
|
|