De gezondheidszorg in
Zweden behoort volgens een recente studie tot de beste van de hele wereld.
Toch loop je ook hier tegen de gebruikelijke Nederlandse gezondheidszorgproblemen
aan als wachtlijsten, vergrijzing, overgewicht en bezuinigingen. Tevens
geeft meer dan een derde van alle Zweden aan ergens allergisch of overgevoelig
voor te zijn.
Basiszorg
Het
zorgsysteem is niet helemaal hetzelfde opgebouwd als in Nederland.
Weinig Zweden hebben een huisarts, maar bezoeken een beschikbare arts
op de vårdcentral (een soort groot gezondheidscentrum), ook al wordt er nu steeds meer gebruik gemaakt van een familjeläkare. Ook heeft
de distriktssjuksköterska (districtsverpleegkundige) een grote
rol in het opvangen en behandelen van patiënten.
Ook ligt een groot verschil in de verantwoordelijkheid voor de patiënten.
In Zweden vallen alle personen boven de 65 jaar en diegenen met een
ongeneeslijke ziekte onder de regie van de Kommun (gemeente). De rest
van de personen worden behandeld door mensen die werken voor de Landstinget.
Hierdoor ontstaat heel vaak een grijs gebied, waarbij het onduidelijk
is wie nu waar aan moet kloppen. Ook verschilt dit per gemeente nogal
eens. Grofweg kan gezegd worden dat personen die nog voor verbetering
in hun ziektebeeld vatbaar zijn door personeel van de Landstinget behandeld
worden en diegene die niet meer verbetert in zijn symptomen door de
Kommun. Het komt dus voor dat iemand na een hersenbloeding onmiddellijk
in behandeling komt bij een fysiotherapeut van de Landstinget om als
hij geen vooruitgang meer boekt over te gaan naar een fysiotherapeut
die voor de Kommun werkt. Ook in Zweden zijn er een aantal privé werkende
artsen, specialisten en fysiotherapeuten.
Het grootste verschil in het zorgsysteem ligt echter in het feit dat
alle zorg "gratis" is voor alle inwoners van Zweden. Met
12,3% van de Zweedse belastinginkomsten wordt de gezondheidszorg gefinancierd
en voor iedereen toegankelijk gemaakt. Voor bezoek aan een specialist, fysiotherapeut en ergotherapeut is in de meeste provincies geen verwijzing van een huisarts nodig. Iedereen heeft echter wel een eigen risico, die je stapsgewijs opbouwt tot aan SEK 1200 per jaar (2012).
Een artsbezoek kost bijvoorbeeld (verschilt per provincie) 250 kronen, telefonische recept 250
kronen, specialist 250 kronen en de fysiotherapeut, diëtist, logopedist,
maatschappelijk werker en ergotherapeut kost 250 kronen. De meeste zorg is echter gratis voor kinderen tot aan hun 20e verjaardag.. Deze kosten kunnen echter van provincie
tot provincie anders zijn. Ga je meer betalen dan deze 1200 kronen krijg je voor de rest van het jaar een zogrenaamde "frikort".
Meer informatie over verzekerd zijn in het buitenland kunt u vinden op de site van het Z.I.C.
Tandarts
Kinderen
tot en met hun 19e jaar hebben recht op gratis tandverzorging. Daarna
val je onder de tandartsverzekering van de Försäkringskassa.
Deze verzekering houdt in dat je niet zelf het hele bedrag aan tandartskosten
(zowel tandarts als mondhygienist) hoeft te betalen, maar dat er een
eigen risico overblijft. Het resterende deel betaalt de Försäkringskassa
direct uit aan de tandarts. Hoe hoog deze eigen bijdrage is verschilt
nogal per gebied en tandarts, omdat hiervoor de prijzen vrij gegeven
zijn. Iedere tandarts bepaalt dus zelf hoe veel hij rekent. De prijzen
variëren nogal per tandarts, dus het loont om daarin even te gaan shoppen.
Er bestaat een folktandvård en er zijn ook zelfstandig opererende
tandartsen.
De tandartsverzekering
bestaat uit twee delen: de eerste is de basistandverzorging en de tweede
is een aanvullende verzekering voor prothesen en tandregulering.
De basistandverzorging omvat de onderzoeken, preventieve tandverzorging,
de normale behandelingen zoals het vullen van een gaatje, tanden trekken,
wortelbehandelingen en acute gevallen. Bij sommige tandartsen kun je
hiervoor een abonnement afsluiten, waarbij je een vaste prijs betaalt
voor de basistandverzorging onafhankelijk van het aantal behandelingen.
Hoe groot de vergoeding uit deze verzekering bedraagt is afhankelijk
van je leeftijd en de aard van de behandeling. Voor bijvoorbeeld een standaard
onderzoek betaalt de Försäkringskassa
geen vergoeding als je tussen de 30 en 65 jaar bent.
Meer informatie over het tandartssysteem en vergoedingen
Het gedeelte voor
de prothesen en tandregulering behelst het aanmeten en plaatsen van
bruggen en kronen, uitneembare prothesen, implantaten en verschillende
vormen van tandstellingen. De vergoedingen hiervoor zitten wat ingewikkelder
in elkaar. De Försäkringskassan hanteert allereerst een algemene bijdrage (tandvårdsbidrag). Deze bijdrage bedraagt 150 of 300 kronen per jaar naar gelang je leeftijd. Je kunt deze bijdrage maximaal twee jaar opsparen voordat je hem gebruikt. Je dient dit zelf te melden bij de tandarts.
Vervolgens heb je een eigen risico van 3000
kronen. Daarnaast betaalt de Försäkringskassa
een deel mee aan de kosten. Van belang hiervoor is de referentieprijs van de behandling. Ligt deze tussen de 3000 en 15000 kronen vergoed de Försäkringskassan 50%. Is de referentieprijs duurder dan 15000 kronen betalen ze 85% mee over het overtreffende gedeelte.
Voorbeeld:
Sven heeft nieuwe kronen nodig in zijn gebit. De prijs van de
tandarts is 12000 SEK. Sven krijgt hiervan 4500 SEK terug van de Försäkringskassa.
Minus de eerste 3000 kronen betaalt de Försäkringskassa dus
4500 SEK mee aan de behandeling. Sven betaalt dus zelf 12000-4500=7500
SEK voor deze behandeling plus nog eventuele kosten uit de basisverzekering
voor onderzoek, röntgen
etc. Hierbij is dan uitgegaan dat de tandarts de referentieprijzen hanteert.
Om te bekijken hoe
duur de tandartsprijzen zijn in jouw (toekomstige) provincie kun je
de site van de Försäkringskassa raadplegen.
Hier vind je ook omschrijvingen wat de bepaalde verrichtingen inhouden.
Beoordeling
door de Försäkringskassa
Voor
grotere behandelingen kan de Försäkringskassa een vooronderzoek
starten om te bekijken of de behandeling noodzakelijk is. Bij personen
ouder dan 65 is zo'n onderzoek altijd gebruikelijk.
Langdurig ziek
of gehandicapt
In
deze gevallen kan het zijn dat er een grotere behoefte bestaat aan
tandartsbezoek. In gevallen die langer dan een jaar duren kan de
tandarts een verzoek indienen bij de Försäkringskassa om
een verdubbeling van de vergoeding. Dit wordt dan tevens aan de hand
van een artsverwijzing beoordeeld door de Försäkringskassa.
Het eigen risico van 3000 kronen uit de aanvullende verzekering vervalt
in ieder geval.
Voorbeelden van ziektebeelden
die van deze regeling gebruik kunnen maken zijn:
- Eetstoornissen
zoals anorexia en bulimia |
- Zwaar instelbare
diabetes |
- Verslavingsziekten |
- Bepaalde bloedziekten |
- Ontstekingsziekten
in gewrichten of weefsels |
- Ontstekingsziekten
in maag en darmen |
- Cerebral parese
(CP) |
- Handicap die
het moeilijk maakt voor de patiënt om zijn eigen mondhygiëne
uit te voeren |
- Orgaantransplantaties
die langdurig medicijngebruik nodig maken |
- Ander langdurig
medicijngebruik die de gezondheid van de tanden aantast. |
- Ziektebeelden
die een droge mond tot gevolg hebben |
Eventuele hulpmiddelen
voor eigen mondhygiëne die aanbevolen worden door de tandarts, arts
of fysiotherapeut worden na beoordeling van de Försäkringskassa
voor 60% vergoed.
Als een arts vindt
dat je tandverzorging nodig hebt als onderdeel van een ziektebeeld
kan er besloten worden om de tandartskosten als een onderdeel van de
gewone gezondheidszorg te zien. Je betaalt dan een bedrag aan de tandarts
tot aan de 1200 kronen (2012) eigen bijdrage per jaar.
Voorbeelden van ziektebeelden
die van deze regeling gebruik kunnen maken zijn:
- Aangeboren
afwijkingen aan kaak of gezicht |
- Defect die
veroorzaakt is door een ziekte aan de kaak of gezicht |
- Tandschade
als gevolg van een epileptische aanval |
- Infectiereiniging
voor een chirurgische ingreep |
- Infectiereiniging
voor bestraling in de mond, neus, keel of oorregio |
- Behandeling
voor langdurig pijnsyndroom in het gezicht of de kaak |
- Behandeling
voor apneu |
- Behandeling
van extreem angstige mensen |
- Wisselen van
vullingenmateriaal bij gebleken allergie |
- Droge mond
na bestraling of bij Sjögrens Syndroom |
In bepaalde gevallen
is het ook mogelijk om tandartszorg thuis te krijgen. Dit bezoek
is gratis en wordt automatisch geregeld via de Försäkringskassa.
Je kunt hier dus niet je tandarts zelf kiezen.
Tandheelkundige hulp
in het ziekenhuis (bijvoorbeeld de kaakchirurg) wordt vergoed vanuit
het gezondheidszorgpakket met 900 kronen maximaal
tarief vanuit de basiszorg.
NB. Let op dat dit bedragen zijn uit 2010.
Medicijnen
Voor
medicijnen heb je een jaarlijks stapsgewijs opgebouwd eigen risico
van SEK 2200 (2012). Zie onderstaande tabel over de te volgen tredes:
Handicap/ziekte
In geval
van ziekte of handicap kun je tot in je 19e jaar in veel gevallen gebruik
maken van een bijdrage in de kosten (handikappersätning) voor bijvoorbeeld
hulp bij de dagelijkse activiteiten, je werk of je studie. Je dient
dit aan te melden bij Försäkringskassan en
je krijgt maximaal SEK 29.586 (2011).
Tot
je 65 wordt kun je recht hebben op een persoonlijk assistent. De volgende
groepen kunnen daarvoor in aanmerking komen:
- personen met een ontwikkelingsstoornis, autisme of een soortgelijke
aandoening
- personen met een geestelijke aandoening
- personen met andere aandoeningen die lijden tot het niet volledig
uit kunnen voeren van dagelijkse handelingen, zoals persoonlijke hygiëne,
omkleden, eten (bereiden), etc.
Je dient hiervoor meer dan 20 uur per week hulp nodig te hebben. Het
is mogelijk om een familielid aan te stellen als persoonlijk assistent.
Deze zijn dan in dienst van de kommun of een andere organisatie.
Ouderenzorg
Ouderen
leven in Zweden veel langer dan in Nederland in hun eigen huis. Daarom
is er een uitgebreid netwerk van thuiszorg met personeel dat opgeleid
is om de meeste basiszorghandelingen te verrichten.
Er bestaat een mogelijkheid om eten thuis bezorgd te krijgen.
Net als in Nederland bestaan er in Zweden verpleeghuizen en in
mindere mate ook bejaardenhuizen. Een zieke oudere kan tijdelijk
worden opgevangen in een zogenaamde korttidsboende (kortetijdsverblijf),
om de situatie voor de thuisblijvers tijdelijk te ontlasten. Er is
een uitgebreid dagrehab-netwerk, waarbij de oudere gedurende enkele
keren per week een paar uur aan het trainen is in de vårdcentral
of gelegenheden van de kommun. Ouderen boven de 65 krijgen vaak ook
korting op medische handelingen (ook bij de tandarts).
Bevallen
Bevallen
doe je in de regel in het ziekenhuis. Zweden staan heel raar te kijken
als je besluit om thuis te bevallen. De omstandigheden om te bevallen
zijn echter uit de kunst (zoals trouwens alle voorzieningen voor kinderen).
(Bronnen: Apotekverket,
Swedish Institute, Försäkringskassan
)
|