Factsheet

Politiek

Geografie

Bevolking

Economische indicatoren

Buitenlandse handel

Zweedse systemen

Bevolking

Bevolkingsgroei en leeftijdsopbouw
Ondanks de grootte van het land wonen er slechts 9,5 miljoen mensen (april 2012) in Zweden. Het is daarmee een van de dunst bevolkte landen van Europa. Sinds 1990 groeit de bevolking met minder dan 1 procent per jaar (0,7% in 2012). Een groot deel van de bevolkingsgroei wordt veroorzaakt door de toename van het aantal immigranten, waarvan een aanzienlijk deel vluchteling is uit het voormalige Joegoslavië. Ook komen er immigranten uit Iran, Turkije, Chili en Libanon. Veranderingen in geboorte- en sterftecijfers hebben ertoe geleid dat de nationale bevolkingsopbouw is gewijzigd. Het aantal personen dat de pensioengerechtigde leeftijd bereikt, zal naar verwachting de komende drie decennia vrij snel stijgen. Naar verwachting zal 25 procent van de bevolking in 2040 ouder zijn dan 65 jaar (tegen 19,8 procent in 2012).

Spreiding bevolking
De verschuiving van een agrarische naar een industriële samenleving begon in Zweden in de tweede helft van de negentiende eeuw, toen de buitenlandse vraag naar ijzer en houtproducten, de bouw van een nationaal spoorwegnet en de mechanisatie van de landbouw een snelle groei van de economie bewerkstelligden. De industrialisatie veroorzaakte een verschuiving van werkgelegenheid en bevolking van het platteland naar de stedelijke gebieden rond het spoorwegnet. Meer dan 80 procent van de bevolking woont in stedelijke gebieden. In de drie grootste stedelijke agglomeraties, Stockholm (2.099.619 (2012)), Göteborg (940.137 (2012)) en Malmö (664.428 (2012)) woont ongeveer een derde van de Zweedse bevolking. Ongeveer 75 procent van de gemeenten in Zweden heeft minder dan tweeduizend inwoners. De gemiddelde bevolkingsdichtheid in Zweden is 20,8 inwoners per vierkante km, variërend van 263 in de regio Stockholm tot 0,85 in het noorden.

Beroepsbevolking
De werkloosheid in Zweden bedroeg 8,1 procent van de beroepsbevolking in mei 2012. Een jaar eerder bedroeg deze nog 7,9 procent. Vooral de werkloosheid onder jongeren neemt toe de afgelopen jaren.

Religie
Van de totale bevolking is in 2011 ongeveer 69 procent lid van de Lutherse staatskerk (in vergelijking met 95,2% in 1972), ook wel 'Zweedse Kerk' genoemd. Ieder kind dat in Zweden geboren wordt, is automatisch lid van de staatskerk. Hoewel bijna iedere Zweed op papier lid is van deze kerk, zijn de actieve participatie en kerkgang in de Zweedse Kerk erg laag. Steeds meer Zweden belsuiten daarom ook om zich uit te laten schrijven uit de kerk en zo de 1% belastingdruk te ontlopen. In de 'vrije kerken', zoals de pinkstergemeenten, de hervormde kerk (missionskyrka), het Leger des Heils en de baptistengemeenten, zijn betrokkenheid en participatie veel hoger, maar deze kerken zijn in verhouding tot de Zweedse staatskerk klein.

Taal
De officiële taal in Zweden is het Zweeds. De standaardtaal is voornamelijk gebaseerd op het dialect dat in het gebied rond Stockholm gesproken wordt. In de verschillende regio's worden ook andere dialecten gesproken (bijvoorbeeld Dalmål in Dalarna in het midden van Zweden en Skånsk in het vlak bij Denemarken gelegen Skåne). De dialecten kunnen zelfs per dorp verschillen. Soms kun je als je 3 mil naar het noorden gaar de mensen daar al niet meer verstaan.

Bestuurlijke organisatie

Politiek
Zweden heeft een constitutionele, parlementaire monarchie en democratie. Sinds 1973 staat koning Carl XVI Gustaf aan het hoofd. De koning heeft een ceremonieel koningschap: hij heeft geen politieke macht en neemt vrijwel niet deel aan de politiek. Hij vertegenwoordigt de natie en is volgens de grondwet het staatshoofd. In deze functie voert hij slechts ceremoniële taken uit als de officiële vertegenwoordiger van Zweden: zo worden bijvoorbeeld internationale verdragen niet ondertekend namens het staatshoofd maar namens de regering, in tegenstelling tot bij alle andere leden van de EU.

Het parlement (de Riksdag) heeft een kamer met 349 leden die direct worden gekozen volgens een proportioneel kiesstelsel voor een periode van vier jaar. Er is een kiesdrempel van 4 procent. De zeven partijen die op het ogenblik in het parlement vertegenwoordigd worden zijn:

• de Sociaal-Democratische Partij (Socialdemokratiska Arbetare Partiet)
• de Moderaten (Moderata Samlingspartiet)
• de Liberale Partij (Folkpartiet Liberalerna)
• de Christen-Democratische Partij (Kristendemokratiska Samhällspartiet)
• de Linkse Partij (Vänsterpartiet)
• de Centrumpartij (Centerpartiet)
• de Groen-Linkse Partij (Miljöpartiet)

De politieke partijen zijn goed georganiseerd, zowel binnen als buiten het parlement. De grootste partij, de Sociaal-Democratische Partij, is nauw verbonden met de vakbondbeweging (LO), die een aantal sociaal-democratische vertegenwoordigers in het parlement heeft. De afgelopen decennia hebben de sociaal-democraten vaak de meerderheid in het parlement gehad en ook de regering gevormd.
Bij de verkiezingen van september 2006 zijn de sociaal-democraten hun jarenlange macht als regeringspartij kwijtgeraakt aan de oppositie. De premier zal geleverd worden door de Moderaterna.
Uitslag laatste parlementsverkiezingen (19 september 2010):

Daarnaast zijn er op provinciaal niveau ook nog een heleboel politieke partijen vertegenwoordigd. Voor een overzicht hiervan: .

Staatsindeling
De wetgevende macht ligt bij de politieke partijen die in het parlement vertegenwoordigd zijn. De uitvoerende macht berust bij de regering. Zweden kent 10 ministeries en 22 ministers. De ministeries zijn in Zweden klein, met in het algemeen niet meer dan honderd medewerkers (inclusief administratieve staf). Ze houden zich hoofdzakelijk bezig met beleidsvorming. De praktische invulling en uitvoering van het beleid worden gedelegeerd naar de ongeveer honderd 'administratieve agentschappen'. Deze agentschappen hebben een directeur-generaal, die aangewezen wordt door de regering, in het algemeen voor een periode van zes jaar. De agentschappen zijn verplicht om direct met elkaar samen te werken, zonder de tussenkomst van de ministeries. Vanwege hun onafhankelijke positie worden de agentschappen geacht voorstellen te doen aan de regering over de invulling van het regeringsbeleid. Op basis van hun praktische ervaring komen ze vaak met amendementen op wetten en regelgeving van regering en parlement.
Naast de agentschappen spelen de provincies (County Administrations) en gemeenten een grote rol in de uitvoering van het regeringsbeleid. Iedere provincie heeft een gekozen provincieraad, die hoofdzakelijk verantwoordelijk is voor de gezondheidszorg in de provincie.
De gekozen gemeenteraden heffen ook inkomsten- en onroerendgoedbelasting en zijn verantwoordelijk voor openbare diensten als scholen, kinder- en ouderenzorg, huisvesting, cultuur en sportactiviteiten. De gemeenten in Zweden hebben, in vergelijking met die in andere landen, een grote vrijheid om openbare diensten aan te bieden in de vorm en op de wijze die zij willen. Tegelijkertijd zijn zij door wetten en regelgeving verplicht om een aantal basisdiensten aan te bieden, waarvoor zij echter subsidies krijgen van de nationale regering.
(Bron: EVD, SCB en Wikipedia)